O.a. kiwi's, pawpaw, kaki, wilde citroen (Poncirus), tamme kastanje, gewone walnoten/okkernoten, perzik en nectarine kan je gemakkelijke vermeerderen door zaaien.
Bij het stratificeren of laagstapelen kan je zaden tussen lagen zand bewaren, om de kiemkracht te behouden of om remstoffen af te breken.
Zaadbehandeling is het behandelen van zaden om problemen bij de kieming of bij het zaaien te voorkomen.
Door een koudebehandeling gaan sommige plantenzaden beter en sneller kiemen. Ook blauwe bessenstruiken, rode bessenstruiken en fruitbomen moeten voldoende koude gekregen hebben om te kunnen bloemen.
WAAROM ZADEN BEHANDELEN (stratificeren)?
- De zaden van sommige plantensoorten hebben een koudeperiode nodig om de kiemrust (remstoffen) op te heffen zodat ze kunnen kiemen. Door de zaden iets onrijp te oogsten kan je voorkomen dat er remstoffen gevormd worden.
Je kan een koudeperiode geven door de zaden enkele dagen (of weken) in een koelkast of koelcel te bewaren. O.a. voor zaden van Actinidia deliciosa en Asimina triloba (pawpaw).
- Sommige zaden drogen snel uit en worden daarom vochtig bewaard: o.a. Malus (appel), Pyrus (peer), Corylus (hazelaar) en Chaenomelis (sierkwee).
- Voor het verbreken van de harde zaadhuid (schaal) zoals o.a. bij walnoten, sleedoorn en Taxus. Tijdens het laagstapelen gaan schimmels en bacteriën met warmte (± 10°C.) en vocht de zaadhuid of vruchtwand aantasten. (Zomer)- (Stratificatieduur: 1,5 jaar!)
WELKE PLANTENSOORTEN?
- Koudekiemers zijn o.a. Amelanchier (krentenboom), Chaenomeles (sierkwee), Cornus mas (gele kornoelje), Corylus (hazelaar), Crataegus (meidoorn), Cydonia oblonga (kwee), Juglans (walnoot), Lonicera, Malus (appel), Pyrus (peer), Ribes, Rubus (braam & framboos), Sambucus (vlier), Sorbus (lijsterbes).
- Warmte- en koudebehandeling: o.a. Elaeagnus (olijfwilg), Prunus (kers, pruim en sleedoorn).
- In het algemeen moeten die zaden in vochtig zand bewaard worden, welke in de natuur door vruchtvlees omgeven zijn. Dit zijn zaden in bottels, bessen, appels, ....
- Zaden die in de natuur droog voorkomen in kegels, doosvruchten en hauwtjes worden meestal droog bewaard. Alle groentezaden (o.a. tomaten- en paprikazaden) worden droog bewaard. Ook zaden van citrus-soorten worden droog bewaard.
VOORBEREIDING.
Haal de zaden uit de vruchten en verwijder zoveel mogelijk het vruchtvlees. Het vruchtvlees bevat stoffen die de kieming afremmen.
Bij sommige droge zaden (o.a. Acer) verwijder je de vleugels zodat ze later gemakkelijk kunnen gezaaid worden.
Zaden die beschadigd zijn door insecten of schimmels kan je beter verwijderen, anders gaan ze verder uitbreiden tijdens het laagstapelen (= stratificeren).
WERKWIJZE BIJ HET LAAGSTAPELEN OF STRATIFICEREN.
Je kan 1 deel plantenzaden met 2 delen zand mengen ofwel gebruik je een mengsel van zand en turf.
Kleine hoeveelheden zaad worden in bloempotten gelaagstapeld, grote hoeveelheden in plastic kisten of in een gedraineerde bak.
Bloempotten en kisten worden buiten op een beschutte, frisse plaats (noordenmuur) ± 10 cm onder de grondoppervlakte ingegraven. Voorzie elke pot van een etiket waarop je de naam van de plantensoort noteert.
Plaats een stokje met etiket bij de ingegraven potten of kisten zodat je ze in maart of april gemakkelijk kan terugvinden.
Afschermen met (kuiken)gaas tegen vogels en muizen.
SPECIALE BEHANDELINGEN.
Overrijpe kiwivruchten (Actinidia deliciosa, Actinidia chinensis) kan je enkele weken in de diepvries bij ca -5°C bewaren om de kiemremmende stoffen af te breken. Daarna de zaden uitzaaien in zaaigrond bij ca 22°C.
Zaden van de pawpaw (Asimina triloba) worden 2 tot 3 maanden in de koelkast bij ca 3°C (+2 tot +4°C) bewaard in vochtig gehouden keukenpapier. Daarna uitzaaien in diepe potten gevuld met zaaigrond bij 26°C.
Zaden van de kaki (Diospyros kaki) kan je een beetje ruw maken met schuurpapier en vervolgens 24 uur weken in lauwwarm water. Daarna uitzaaien in zaai- en stekgrond bij ca 25°C.
Zaden van de overrijpe bessen van de gojiberry (Lycium barbarum, L. chinense) worden na het reinigen bij 21°C uitgezaaid. Gedroogde zaden worden eerst 3 u geweekt in lauwwarm water. De aanbevolen zaaiperiode is maart.
Zaden van de Poncirus (wilde citroen) hebben GEEN koudebehandeling nodig. Laat de pitten niet uitdrogen en zaai ze uit bij een temperatuur van ca 20°C.
Groentezaden zoals o.a. tomaten en paprikazaden worden NIET gelaagstapeld, maar moeten droog bewaard worden.
NAZORGEN.
Controleer regelmatig de zaden op gepaste vochtigheid en kieming.
Gelaagstapelde zaden moeten regelmatig omgezet (= gemengd) worden, zodat de vochtigheid en temperatuur gelijk blijft. Enkele weken na het ingraven moet je de eerste maal omzetten.
Gelaagstapelde zaden dienen in het voorjaar regelmatig te worden gecontroleerd. Zijn de meeste zaden gebarsten en is het kiempuntje zichtbaar, dan moet onmiddellijk met zaaien begonnen worden.
Bij de gezaaide okkernoten (gewone walnoten) duurt het meestal 10 (12) jaar voor je de eerste noten krijgt. Zaailingen zijn ideaal om te gebruiken als onderstam. Geënte notenbomen dragen meestal na 3-4 jaar noten.
NUTTIGE WEBLINKS OP DEZE BLOG IVM ZAAIEN:
Zaaien en oculeren van perzikbomen - Prunus persica.
Zaaien van pawpaw (Asimina triloba) en exotische fruitsoorten.
Kiwi's kan je zelf ook zaaien.
Zaadwinning bij zaadvaste tomatenrassen.
Driebladige citroen (Poncirus) zaaien.
Weblinks planten vermeerderen (stekken, afleggen en zaaien).
Houtige fruitplanten vermeerderen door zaaien, stekken en afleggen.
Zaaien van diverse fruitsoorten.
Betekenis van moeilijke woorden opzoeken (vaktaal, tuintaal).
Groente- en Fruit Encyclopedie met plant- en snoeitips voor alle fruitsoorten.
Volg de dagelijkse berichten, fruitvragen en tips ivm fruit op Facebook! Liefhebbers van fruit en fruitteelt
Eén keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
Labels: koudebehandeling, stratificeren, laagstapelen, koudebehandeling zaden, zaadbehandeling, zaadbehandelingen plantenzaden, stratificeren zaden, laagstapelen van zaden
Geen opmerkingen:
Een reactie posten