Zwarte vlier planten, snoeien en vermeerderen.

Foto 01: Winterstekken van zwarte vlier - Sambucus nigra

In september en oktober rijpen de zwarte, vitaminerijke bessen en de planten hebben nu al hun bladeren verloren.
Het kan interessant zijn van zelf vlierstruiken aan te planten in een grote tuin, zodat de bessen (beschermd met een vogelnet) volledig rijp kunnen geplukt worden.
Van de vlierbloesem kan je lekkere limonade maken.
Heel wat nuttige insecten overleven beter door de aanwezigheid van vlierstruiken in de omgeving van fruitbomen & kleinfruit. Zwarte vlier is een goede bankerplant voor nuttige insecten zoals lieveheersbeestjes en gaasvliegen.
Stevige en rechte vliertakken kan je gebruiken om in de zomer gesteltakken van jonge perenbomen uit te buigen.
Als het overdag vriest kan je beter niet planten of snoeien! In bevroren of besneeuwde grond kan je beter ook niet planten.

GROND.
De Sambucus nigra (zwarte vlier, inheemse vlier, Europese vlier) heeft een voorkeur voor een lichtvochtige, humusrijke en stikstofrijke gronden.
De grond mag neutraal ofwel kalkrijk zijn (pH 6 tot 7,5).
De beste groei bekom je op een goed gedraineerde, humusrijke leemgrond.

GRONDVOORBEREIDING.
Breng voor het planten voldoende organisch materiaal (compost, half verteerde stalmest) op de plantplaats.
Te natte grond kan je best ontwateren (draineren).
Indien drainage niet mogelijk is, dan kan je op verhoogde bedden planten.

BESTUIVING.
De meeste rassen zijn deels zelfbestuivend.
Door twee of meer verschillende vlierrassen kort bij elkaar aan te planten is er een betere (kruis)bestuiving en zal de bessenproductie toenemen.

PLANTEN.
Een hoog kleurstofgehalte hebben 'Skondol', 'Samye', 'Sampo', 'Mammut', 'Haidegg 25' (met hoog suikergehalte) en 'Haschberg'.
De teelt is mogelijk als struik, maar ook als stamvorm (boom).
De plantafstand van vlierplanten in de rij is 3 tot 4 (5) meter. (Sommige kenners planten vlierbomen op 2 x 3,6 m afstand).

Er zijn verschillende opkweekmethoden mogelijk: struik, stamvorm (boom) en als knotboom.
In een kleine (stads)tuin kan je vlier opkweken als knotboom. Zorg voor een takvrije stam van 50 tot 100 cm, waarboven de takken groeien. Snoei elk jaar de (meerjarige) takken die bessen hebben gedragen weg. Je hebt dan jaarlijks bloesems en bessen.

Je kan ook winterstekken uitplanten op de definitieve plantplaats. Later dun je de planten uit zodat ze voldoende ruim uit elkaar staan.
In de natuur staan er op vele plaatsen vlierstruiken, maar die geven meestal vlierbessen met minder goede eigenschappen. (Groene besstelen, kleine bessen, ongelijke rijpheid, ...)

BLOEI.
In juni of juli. Met geurende, witte (eetbare) bloemen.

OOGST.
September-oktober.
Probeer rassen te gebruiken met donkerrode vruchtstelen bij rijpheid.
De groene delen bevatten toxische stoffen. Een ongelijke rijping is een probleem. Probeer enkel gekookt sap gebruiken.
Vlierbessenstruiken of bomen zijn ongeveer 15 jaar in productie.
De rijpe bessen zijn rijk aan vitaminen, sporenelementen en bio-actieve stoffen. Ze verhogen de lichaamsweerstand en werken bloedzuiverend.
Vliersap is zeer goed tegen griep en verkoudheden. Hoofdzakelijk gebruikt voor verwerking tot siroop, sap, confituur, soep, thee (bloesem), limonade en als natuurlijk kleurmiddel.
Vlierbessenextract ondersteunt het immuunsysteem en de afweer van het lichaam.

SNOEIEN.
Snoei elk jaar alle (meerjarige) takken die bessen hebben gedragen weg.
Je kan vlier ook als struik of als laagstam knotboom (takvrije stam van 50 cm) aanhouden. Je hebt dan elk jaar bloemsems en bessen om te oogsten.

Zie weblinks voor meer snoeitips.

Stevige en rechte vliertakken kan je gebruiken om gesteltakken van jonge perenbomen uit te buigen. Je hoeft dan geen hinderlijke touw te gebruiken bij het afbuigen. Zie bij uitbuigen perenbomen.
Een bundel of bussel vliertakken kan je in uw fruitbomen hangen als nestplaats voor oorwormen en/of gaasvliegen. Vooral in april en mei is dit erg nuttig!

VERMEERDERING.
Vlier is te vermeerderen door zaaien, winterstekken/houtstekken, zomerstekken, wortelstekken en afleggen of marcotteren.
Bij het zaaien gaan de typische kenmerken (besgrootte, bessenkleur, rijptijd, ...) verloren.
1) Houtstekken.
Herfststekken van sterke eenjarige twijgen die tijdens de maanden november-december gemaakt werden kunnen direct uitgeplant worden in volle grond.
De houtige herfststekken kunnen ook in plastiekfolie gewikkeld worden en in een koelcel (of een andere koele, donkere plaats) bewaard worden tot het voorjaar.
Winterstekken of houtstekken in rusttoestand met twee of meer internodiën kunnen genomen worden van sterkgroeiende, eenjarige twijgen.
De winterstekken kunnen ook in de vroege lente (maart) gemaakt worden en direct uitgeplant worden in volle grond.

De houtstekken worden zodanig in de grond geplaatst dat enkel de bovenste paar knoppen boven de grondoppervlakte komen.
2) Zomerstekken.
3) Wortelstekken.

ZIEKTEN EN PLAGEN.
Bladluizen, vogelvraat en woelratten.
Tomatenringspotvirus (verspreid door aaltjes, paardenbloemen en in het wild groeiende vlierstruiken), diverse houtrupsen, stam- en twijgkankers, verwelkingsziekte en bladvlekkenziekte.

WEBLINKS IVM VLIER - SAMBUCUS NIGRA.
Aanbevolen plantafstanden voor ALLE fruitsoorten.
Goede en slechte buren voor fruitsoorten. Combinatieteelten van fruitbomen en kleinfruit.
Vlierstruiken planten, snoeien en vermeerderen.
Houtig kleinfruit en fruitstruiken te stekken in december.

Fruitsoorten vermeerderen door stekken (index-pagina).
Stekkalender voor alle fruitsoorten.
Weblinks i.v.m. het vermeerderen van planten.
Groente- en fruit encyclopedie met info over rassenkeuze, teelt en verzorging van zwarte vlier.

Een keer per maand praktische fruittips ontvangen? Schrijf je hier in voor de Fruit-ABC nieuwsbrief.
labels: vlier planten, planten Sambucus nigra, Sambucus nigra, elderberry, vlier stekken, stekken van vlier, winterstekken van vlier