Inheems- en uitheems fruit: Kiwibessen snoeien (Actinidia arguta).

Jonge planten van kiwibessen kan je nu aankopen om in de tuin uit te planten.
Oudere kiwibesplanten (+3 jaar oud) moeten in januari zeker nog gesnoeid worden!
Planten waar in de zomer regelmatig zomersnoei werd gedaan vragen minder snoeiwerk in de winter. Tijdens de zomersnoei moet voorkomen worden dat de scheuten zich gaan winden rond takken en draden.

PLANTEN.
De plantafstand is 3 meter tussen de rijen en 1,25 of 2,5 (3) meter in de rij.
Een goede, vochthoudende grond is nodig tijdens de groeiperiode. (Daarom niet aan een zuidenmuur planten, daar is het meestal te droog)
De zelfbestuivende kiwibes 'Issai' kan schuin omhoog geleid worden zoals bramen, taybessen en frambozen.
De gewone vrouwelijke kiwibessen kunnen beter aan een T-balk omhoog geleid worden en bovenaan aan 5 draden geleid worden.

SNOEITIJD.
Het snoeien van oudere vrouwelijke kiwibesplanten (+ 3 jaar) gebeurt bij voorkeur in de maanden december en januari. Te laat snoeien (februari - maart) heeft sapverlies of bloeden tot gevolg.
De mannelijke planten (bestuivers) worden steeds NA de bloei gesnoeid (= einde mei).
Jonge kiwibesplanten kan je beter na de bloei in april of mei te snoeien.

SNOEITIPS.
1) WAAIERVORMIG OMHOOG LEIDEN BIJ DE ZELFBESTUIVENDE KIWIBES 'Issai'.
'Issai' mag waaiervormig omhoog gebonden worden zoals frambozen. Issai komt snel in productie omdat vanaf het 2de groeiseizoen de vruchten aan de basis van de plant gevormd worden.
Bij een plantafstand van 1,25 meter in de rij kan je 4 tot 6 twijgen schuin omhoog binden. (Een plantafstand van 2,5 meter in de rij is ook mogelijk).
Het beste vruchthout is tweejarig en groeit opzij van de omhoog geleide takken. Dit vruchthout mag op 6 knoppen ingekort worden, zodat de bessen dikker worden.
Meerjarige vruchthout (+3 jaar oud) aan deze verticale takken wordt teruggesnoeid tot op 1 of 2 knoppen, kort bij de verticale tak.
Bij sommige planten kan je de oude scheuten vervangen door nieuwe jonge twijgen. Probeer zoveel mogelijk terug te snoeien tot op een lager staande sterke eenjarige twijg.
Een oude verticaal groeiende tak (met weinig vruchthout) kan volledig vervangen worden door nieuwe takken die beneden ontstaan.

2) GEWONE VROUWELIJKE KIWIBESPLANTEN AAN EEN T-BALK.

2.1 EERSTE TWEE (DRIE) JAAR (vb. plantafstand 2,5 m in de rij)
Bij het vormen van deze planten kan je de jonge planten intoppen als ze 2 meter lang zijn. De bovenste 4 scheuten worden daarna verwijderd zodat een lange stomp van ca 20 cm lang ontstaat.
Hieronder ontstaan er nieuwe scheuten waarvan er twee gekozen worden om twee gelijkwaardige leggers te vormen.
Laat 1 (uitzonderlijk 2) stammen mooi verticaal omhoog groeien.
Bij voorkeur slechts 1 stam omhoog leiden, maar op oudere stammen kunnen vorstscheuren ontstaan waardoor er een oogstverlies is. Een 2de (jongere) harttak omhoog laten groeien voorkomt een volledige misoogst.
Probeer ook wat kort zijhout op de stam te kweken om de stam te laten verdikken. Dit zijhout kan je kort houden door op ca 8 cm in te snoeien. Zodra de stam voldoende dik is mag je het zijhout op de stam volledig verwijderen.

Twee horizontale leggers regelmatig vastmaken met bindbuis aan de horiztonale draad in het midden van de T-balk.
Laat de horizontale legger niet ineens doorgroeien tot 1,25 m ver maar kort de legger eens in op 50 cm om meer vertakkingen te krijgen. Als je de horizontale legger ineens 1,25 m ver laat groeien ontstaat er te weinig geschikt vruchthout. (Kerven boven knoppen zou niet helpen)

Als de horizontale legger op zijn toegestane afstand gegroeid is terug snoeien tot op enkele zwakkere twijgjes en die insnoeien op ca 8 cm.

2.2 ONDERHOUDSSNOEI (Vanaf 3de of 4de jaar)
De planten bestaan uit een mooi verticaal geleide stam, twee horizontale leggers (bovenaan) en lateralen of vruchthout. De takken mogen NIET slingeren rond palen en steundraden.
Deze teelt- en snoeiwijze wordt aanbevolen voor de meeste courante kiwibesrassen zoals o.a. 'Ambrosia', 'Weiki', 'Jumbo' en 'Geneva'.
Het beste vruchthout is tweejarig en groeit opzij aan de leggers bovenaan. Beroepskwekers geven de voorkeur aan middeldikke eenjarige twijgen. (Gelijke rijping en in één keer te oogsten)
Waar mogelijk worden er een deel van het tweejarig vruchthout vervangen door middelsterke eenjarige twijgen.

Per plant worden niet meer dan 12 (16) lateralen (vruchttakken) behouden (Hiervan zitten er 6 (8) vruchttakken per zijde). Vruchttakken van een potlooddikte geven meer vruchten dan dikkere takken.
Maak de eenjarige, middeldikke vruchttwijgen vast aan de twee draden en laat ze dan naar beneden afhangen. Als er te weinig eenjarige vruchttakken (lateralen) zijn dan worden er enkele bestaande tweejarige vruchttakken behouden en de afgedragen vruchttakjes worden dan teruggesnoeid en iets ingeknipt. (7-10 cm)
Na het aanbinden zitten de eenjarige & tweejarige twijgen ca 30 cm van elkaar vast aan de draden. Voor het aanbinden kan je groene frambozenklemmetjes (kleinfruitclips) gebruiken.
De aangebonden eenjarige/tweejarige vruchttwijgen worden ingekort op ca 60 cm voorbij de buitenste draad. Sommige kenners snoeien ze op 1 meter boven de grond in.
Overtollige tweejarige en driejarige takken worden volledig verwijderd of terug gesnoeid tot

Afgedragen vruchttakken (tweejarig en driejarig) en kort zwak hout worden terug gesnoeid tot op ca 8 cm van de horizontale legger. Een redelijke lange stomp prikkelt de groei zodat er nieuwe scheuten ontstaan.
Buikhout zal je zoveel mogelijk verwijderen.

Afgedragen vruchttakken en kort zwak hout wordt op een redelijke lange stomp (7-10 cm) geknipt om de groei te prikkelen zodat er nieuwe scheuten ontstaan.

Vruchthout (waterscheuten) dat dikker is dan de legger waarop het staat wordt terug gesnoeid. Dikke vruchttakken kunnen dan een nieuwe legger vormen.
Vruchthout dat teveel vertakt is wordt bij het snoeien enkel gezet.
De meeste bloemen worden vanaf de 10de knop aangelegd, zodat je beter geen of beperkt vruchttwijgen kan inkorten. (Na het aanbinden worden de twijgen 60-100 cm voorbij de buitenste draad ingesnoeid)

Laat vrouwelijke planten met 2 (3) stammen verticaal omhoog groeien.

VRUCHTHOUTSNOEI.
Maak eerst een aantal eenjarige middeldikke twijgen vast aan de horizonale draden.
Bij een plantafstand van 2,5 m in de rij mogen er 6 (8) vruchttwijgen aan elke kant groeien. (Voor beide zijden is dit dan 12 tot 16 vruchttwijgen) (In landen met meer zonlicht zoals Frankrijk en Portugal mag dat 20-24 vruchttwijgen per plant zijn)
Indien de plantafstand 2 m in de rij is dan mogen er slechts 6-7 vruchttwijgen aan één zijde groeien. (= 12 tot 14 vruchttwijgen per plant)
De eenjarige (middeldikke) vruchttwijgen moeten altijd zo dicht mogelijk bij de horizontale legger ontstaan.

De eenjarige vruchttwijgen worden op ca 1 m boven de grond ingesnoeid. (Sommige kenners verkiezen te twijgen maar 60 cm voorbij de buitenste draad naar beneden te laten hangen)
Vruchttwijgen van 1 jaar oud geven bessen met een gelijke rijping en gelijke pluk.
Tweejarige vruchttwijgen zijn eventueel ook bruikbaar, maar het eenjarige zijhout wordt dan op 7-10 cm ingekort. (Bij de pluk werd meestal dat zijhout al ingesnoeid om de takjes met bessen af te knippen).
Tweejarige vruchttakken geven bessen met een ongelijke rijping en de bessen vragen meer sorteerwerk. Voor beroepsteelt is tweejarig vruchthout niet aan te raden. (Meer oogstwerk)
Zeer dikke watertwijgen zijn moeilijk uit te buigen en vast te maken aan de horizontale draden en worden meestal op ca 6 cm ingesnoeid (Gevaar op afbreken)

NAZORGEN BIJ DE SNOEI.
Door het wegzagen van te dikke takken ontstaan er grove, rafelige wonden die moeilijk genezen.
Na gebruik van de snoeizaag (of takkenschaar) kan je best de zaagwonde/snoeiwonde mooi effen snijden met een scherp snoeimes.

BOEKENTIP voor EEN SUCCESVOLLE FRUITTUIN.