Inheems- en uitheems fruit: Gevaar voor plaag op tomaten - Phytophtora infestans (= natweer schimmel)

Tomaten zijn erg vatbaar voor de gevreesde tomatenplaag/ aardappelplaag (Phytophtora infestans).
Vochtig, warm weer en warme nachten zijn ideaal voor een uitbreiding van deze schimmelziekte.
SYMPTOMEN:
- Zwarte tot bruine vlekjes op de bladranden. Meestal is er ook wat schimmelpluis zichtbaar.
- Later bruinzwarte vlekken op de stam en op de vruchten. (Aangetaste vruchten zijn niet meer eetbaar)

TIPS OM SCHADE OF UITBREIDING TE VOORKOMEN:
- Plant op een ruime afstand van elkaar. (50 cm of meer)
- Kas/serre en plastiektunnel zoveel mogelijk verluchten zodat er geen druppeltjes vallen op de planten.
- Tomatenplanten in de kas/serre kan je best 's morgens goed verluchten, zodat de planten snel kunnen opdrogen. Tijdens warme nachten kan je een dakraam of de deur geopend laten. Let op dat de planten onder een dakraam niet nat regenen!
- Zorg dat de planten binnen niet nat regenen onder verluchtingsramen en aan de deur.
- Planten in de kas/serre die 's morgens toch nat staan kan je best direct droog schudden.

- Goede (droge) groeiomstandigheden voorkomen veel problemen. Probeer een regenbescherming te voorzien (Een plastieken afdakje naar het oosten gericht. Foto genomen in de kasteeltuin te Gaasbeek)
- Pottomaten kan je tijdelijk op een droge, lichtrijke plaats zetten. vb. in de veranda, kas/serre of onder een plastiek tunnel.
- Bij de zelftoppende- of struik tomaten laat je de meeste okselscheuten (dieven) staan, maar verwijder je de bladeren die de grond raken. Verwijder ook alle bladeren onder de onderste vruchttros. Dun de okselscheuten of takken wat uit zodat ze wat luchtig groeien.
- Giet zoveel mogelijk 's morgens en probeer nooit op de bladeren te gieten. Bij het gieten mogen er geen spatten vallen op de bladeren!
- Verwijder bladeren die de grond raken of die het water geven bemoeilijken. Alle bladeren onder de onderste vruchttros mogen nu verwijderd worden.
- Zorg voor een luchtig gewas dat snel kan opdrogen: dieven tijdig verwijderen, bladsnoei (bladeren halveren indien nodig), ...
- Geef niet teveel stikstofmeststoffen want dan worden de planten meer vatbaar voor schimmels. Kaliummeststof zorgt voor kloeke, gezondere planten.
- Werk nooit in een nat gewas, want dan worden ze gemakkelijk geïnfecteerd.
- Verwijder zo snel mogelijk verdacht uitziende bladeren of planten. Ontsmet nadien uw handen en mes. (Ook aan uw kleren kunnen schimmelsporen hangen).
- Volgroeide, bijna rijpe vruchten kan je vroegtijdig (groengeel) afplukken en binnenshuis (uit de zon) laten narijpen.
- Gooi geen zieke plantendelen op de compost
- Zorg voor een goede vruchtafwisseling (1 keer tomaten om de 4 jaar).
- Bij openluchttomaten kan je best het aantal trossen beperken tot 3-4 stuks ofwel top je ze op 10 juli reeds in. Bij de vroegrijpende rassen kan je twee bladeren boven de vierde tros insnoeien.
- Plant in openlucht bijvoorkeur vroegrijpende tomatenrassen zoals Bloody Butcher, Estrelle, Glacier, Ida Gold, Nadja en Yellow Taxi.
- De meeste laatrijpende rassen zijn erg vatbaar en die kan je beter in de kas/serre kweken. Mits een goede vakkennis is tomatenteelt in de kas/serre ZONDER gewasbeschermingsproducten mogelijk!
- Plant geen tomaten nabij plaaggevoelige aardappels, tenzij ze regelmatig behandeld worden. (Of tenzij ze naast ziektetolerante aardappelen staan)
- Iets minder plaaggevoelig zijn de rassen 'De Berao', 'Dorenia', 'Fantasio', 'Ferline', 'Hellfrucht', 'Jujube Cherry', 'Juliet' (F1), 'Legend', 'Phytoresista', 'Tigrella', 'Sweetie', 'Tolstoi' (F1), 'Pipo', 'Peron' en ...

- Meer plaaggevoelig zijn o.a. Absinth, Allicante, Amazone Chocolate, Aunt Ruby Green, Black Krim, Green Zebra, Green Doctors, Kumato, Minibel, Snowberry, ...
Eigenlijk zijn alle tomatenrassen vatbaar voor de plaag!
- Stuif regelmatig wat basaltmeel of lavameel ( = vulkanisch gesteente tot poeder gemalen) over de bladeren.
- Tomaten in openlucht die geen regenbescherming hebben kan je om de 7-10 dagen preventief behandelen met een schimmelwerend product. Hou daarbij rekening met de veiligheidstermijn!

Verwarring is mogelijk met bladvlekkenziekte - Fulvia fulva (Cladosporium fulvum), maar deze tast de vruchten niet aan. Zie weblink "Bladvlekkenziekte op tomaten.
Naast de tomatenplaag of aardappelplaag en bladvlekkenziekte kan er ook aantasting van neusrot voorkomen.
Het is niet altijd eenvoudig om ziekten en plagen op cultuurplanten te determineren.
Een overzicht van nuttige weblinks plantenziekten en plagen: diagnose, voorkoming en biologische bestrijding bij fruit, groenten en sierplanten.
Bij tomatenplanten in openlucht kan je best vanaf vandaag ALLE bloemen verwijderen en de planten intoppen (= kop insnoeien). De laatste vruchten kan je zodoende tussen half en einde september plukken.
Het rijpen van de tomaten bevorderen met eenvoudige maatregelen. Zie weblink "Rijpen van tomaten bevorderen".